Ruciane-Nida to spokojne miasteczko położone w samym sercu Puszczy Piskiej. Ze względu na bliskość lasów i jezior, przyciąga do siebie zarówno turystów spragnionych wypoczynku na łonie natury, jak i miłośników żeglarstwa. Właśnie tędy przebiega popularny szlak wodny Wielkich Jezior Mazurskich. Przeprawę z Jeziora Guzianka Mała na Jezioro Bełdany umożliwiają dwie śluzy Guzianka I oraz Guzianka II.
Starsza śluza, która jest atrakcją historyczną, została zbudowana w XIX wieku, zaś nowszą oddano do użytku w 2020 roku. „35 milionów złotych, nowa, bardzo ekologiczna inwestycja. Czas śluzowania to jest 4 minuty i 800 metrów sześciennych wody. Proszę sobie wyobrazić, że w pierwszym okresie funkcjonowania tej śluzy prześluzowało się tysiąc jednostek. W ramach przebudowy śluzy powstał nowy most, ciąg komunikacyjny. Dla nas to komunikacja jest najważniejsza dla przyjmowania turystów” – mówi Piotr Ryszard Feliński, burmistrz Rucianego-Nidy. Zabytkowa śluza Guzianka I zostanie poddana remontowi, który znacznie usprawni ruch wodny na trasie Wielkich Jezior Mazurskich.
W sąsiedztwie śluz znajdziemy wieżę karabinów maszynowych zbudowaną jeszcze przed I Wojną Światową. Stanowiła ona element Węzła Obronnego Ruciane Guzianka. Zachowała się w doskonałym stanie, a w jej wnętrzu umieszczono pamiątki z czasów świetności tego miejsca.
Mówiąc o pamiątkach z poprzednich epok, nie sposób nie wspomnieć o Izbie Regionalnej w Wejsunach. Założona w 1971 roku przez Eugeniusza Bielawskiego – nauczyciela i byłego żołnierza Armii Krajowej. Zgromadzone mamy narzędzia codziennego użytku, takie jak niecki, rożnego rodzaju narzędzia ciesielskie, narzędzia do obróbki lnu, do produkcji masła, do wytwarzania nici. Każdy przedmiot oczywiście można dotknąć, spróbować coś na nim zrobić. Najstarszym przedmiotem zgromadzonym w Izbie jest stół, a wiemy to stąd, że jest datowany. Jest z 1827 roku” – informuje Piotr Bogdaszewski, opiekun Izby Regionalnej w Wejsunach.
Kolejnym nietypowym zabytkiem jest wyłuszczarnia nasion im. Zdzisława Borońskiego. Powstała w latach 1890-1892 i wciąż jest w doskonałym stanie. Od ponad 120 lat dostarcza nasiona, kiedyś dla Prus Wschodnich, dziś dla północno-wschodniej Polski. Wyłuszczane są z szyszek i dokładnie oczyszczane. Wszystkie pojemniki z nasionami zostają opisane i trafiają do klimatyzowanego pomieszczenia, gdzie czekają na gotowość do siewu.
Miejscem, które łączy bogactwo przyrodnicze wody i lasów, jest Półwysep Popielański, gdzie znajduje się Stacja Badawcza Polskiej Akademii Nauk w Popielnie. Teren otoczony od wschodu Jeziorem Śniardwy, od zachodu Jeziorem Bełdany i porośnięty lasem, ląd jest domem dziko żyjących tabunów Konika Polskiego. Przodkami tych koni były tarpany, które do końca XVII wieku zamieszkiwały lesiste obszary wschodniej Polski, Litwy i Prus. Obecnie w Popielnie prowadzona jest hodowla zachowawcza Konika Polskiego, dlatego przemierzając drogę z Wejsun w kierunku Wierzby, możemy natknąć się na tych osobliwych mieszkańców lasu.
Informacje o ciekawych miejscach możemy znaleźć w Urzędzie Miasta i Gminy Ruciane-Nida lub stronie internetowej: www.ruciane-nida.pl.
